این کتاب یکی از آثار محمد نقی‌زاده از استادان و پژوهشگران برجسته ایرانی در زمینه معماری ایرانی و اسلامی است.

نقی‌زاده در آثار خود جلوه‌های سنت معنوی ایرانی و اسلامی را در معماری ایرانی و اسلامی به تصویر کشیده است.

او در بخش دیگری از آثار خود هویت شهر اسلامی و ایرانی را ترسیم کرده است که این کتاب نیز از آن جمله محسوب می‌شود.

او در اين کتاب به علت اهميت هويت آثار انساني همچون شهر و اجزاي آن و به‌ويژه رابطه آن‌ها با هويت انسان پرداخته است.

 اين بررسي‌ها در فضای تفکر اسلامی و فرهنگ ايرانی شرح داده شده است.

اشاره

فصل اول : کلیات ، مقدمات و تعاریف/ 3

تعریف اجمالی شهر و معماری / 3

تعریف اجمالی فضا و مکان / 5

اجمالی در باب موضوعات مربوط به خود / 8

چیستی هویت ؟ / 22

اهمیت هویت برای انسان / 34

هویت و فردیت / 38

میزان حقانیت هویت / 40

تعابیر متشابه با هویت، صفات و ویژگی‌ها / 44

هویت و برخی موضوعات مرتبط / 47

بحران هویت در شهر / 53

هویت ملی ایرانیان / 56

در خاتمه / 58

فصل دوم: عوامل تشکیل دهنده هویت / 60

عوامل تشکیل دهنده هویت / 60

جهانبینی / 62

فرهنگ / 65

تمدن / 72

تاریخ / 78

محیط / 81

عوامل مؤثر در تحول و دگرگونی یا استحاله هویت / 86

 مراتب هویت / 88

نتیجه گیری / 103

فصل سوم: هویت آثار انسانی و مراتب آن / 105

تأملی در هویت شهر ( مکان) / 106

تأملی در بحران هویت مکان / 109

اهمیت هویت شهر / 112

رابطه هویت مکان با فرهنگ و محیط / 116

هویت مکان و تأثیر آن بر حیات فرهنگی جامعه / 120

طبقه بندی هویت آثار انسانی / 125

نتیجه گیری / 152

فصل چهارم: عوامل و مؤلفه های مؤثر در هویت شهر / 155

عوامل فکری / 157

عوامل فرهنگی / 168

عوامل کالبدی  / 173

نتیجه گیری / 187

فصل پنجم: جلوه‌های ظهور هویت شهر / 189

جلوه های هویت در شهر / 191

نتیجه گیری / 258

فصل ششم: نتیجه گیری و توصیه ها / 261

زمینه های تجلی هویت در آثار انسانی / 262

اهمیت هویت آثار انسانی / 264

هویت مکان از منظر ادراک کننده / 265

هویت مکان و زمینه آن / 270

هویت اسلامی ایرانی / 270

برخی توصیه ها / 273

فهرست ها / 281

فهرست آیات و روایات / 282

فهرست تصاویر / 286

فهرست جداول / 287

فهرست نمودارها/ 288

مراجع / 289